خودنمایی کمبود گاز در عرصه جهانی

آژانس بین‌المللی انرژی با انتشار گزارشی این هشدار را صادر کرده است که تقاضا برای گاز طبیعی، بیش از حد انتظار رشد می کند.

براین اساس این آژانس پیش‌بینی کرده است که تقاضا در سال آینده نیز قوی باقی می‌ماند و با توجه به این امر این امکان وجود دارد که سبب ایجاد وضعیتی مشکل‌ساز شود زیرا عرضه به سرعت کافی رشد نمی‌کند.

آژانس بین‌المللی انرژی طی یک سال گذشته این چنین پیش‌بینی کرده بود که تقاضا برای نفت و گاز قبل از سال ۲۰۳۰ به اوج خود می رسد و بر همین اساس، نیازی به سرمایه گذاری بیشتر در تولید هیدروکربن نیست اما در حال حاضر اکنون، به نظر می‌رسد سرمایه گذاری کافی در تولید جدید گاز طبیعی وجود ندارد. بنابراین، کمبود در پیش است.

بازار گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) تا چند سال قبل، دچار اشباع قابل توجه عرضه شده بود و از این رو همه شرکت‌ها در شتاب بمنظور ساخت کارخانه‌های ال‌ان‌جی بودند و عرضه، سریعتر از تقاضا، افزایش یافت و در نهایت طی چند سال گذشته، بسیاری از کشورها به این سوخت به عنوان جایگزین تمیزتر و نه خیلی گران زغال‌سنگ، متمایل شدند.

البته باید به این نکته نیز توجه داشت که قیمت‌ها نسبت به زمان مازاد عرضه تغییر کرده است و به خصوص در سال ۲۰۲۲ که اروپای ثروتمند برای قطع وابستگی به واردات گاز از روسیه، از قدرت خرید بالاتر خود استفاده کرد و بسیاری از خریداران ال‌ان‌جی در آسیا را از بازار بیرون راند.

در واقع از آن زمان، اروپا موقعیت خود را به عنوان یک واردکننده بزرگ ال‌ان‌جی تحکیم کرده است و با توجه به این موضوع در حال حاضر، آماده می‌شود تا به حجم اندک واردات گاز از روسیه که از طریق اوکراین ترانزیت می‌شود، پایان دهد و این به معنای آن است که اروپا به ال‌ان‌جی بیشتری نیاز خواهد داشت، اما عرضه جدید کافی وجود ندارد.

اما از سوی دیگر می توان این نتیجه را گرفت که، شوک قیمتی دیگری در راه است و کشورهای فقیرتر که تلاش می‌کنند وابستگی خود به زغال‌سنگ را کاهش دهند، بار دیگر از بازار رانده می‌شوند و با توجه به چشم انداز خوب تقاضا برای گاز، ممکن است در این مقطع تعجب آور باشد که چرا عرضه جدید تا این حد آهسته است.

آژانس بین‌المللی انرژی، جدیدترین موسسه در میان موسسات پیش‌بینی‌کننده است که رشد تقاضا برای این کالا را به دلیل تلاش برای کنار گذاشتن استفاده از زغال‌سنگ، جمعیت رو به رشد و هوش مصنوعی پیش بینی می‌کند.

براساس گزارش اخیر که از سوی بلومبرگ منتشر شده است این امر، به نظر می‌رسد که دلایل متعددی برای رشد آهسته عرضه گاز وجود دارد که یکی، کاملا فیزیکی است اما با توجه به اینکه ساخت کارخانه‌های تولید ال‌ان‌جی زمان می‌برد و آنها با افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و افزایش فشار رگولاتوری در آمریکا که بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده ال‌ان‌جی در جهان است، مواجه هستند و حتی یک پروژه انرژی با لغو مجوز از سوی دادگاه به دلایل مرتبط با تغییرات اقلیمی روبرو شده است.

همچنین مسئله توقف ظرفیت جدید ال‌ان‌جی وجود دارد که ممکن است به تقاضای فوری مربوط نباشد، اما در میان مدت که رشد تقاضا برای گاز طبیعی تحت تاثیر فعالیت شرکت‌های بزرگ فناوری و هوش مصنوعی افزایش می‌یابد، مرتبط خواهد شد.

از سوی دیگر دولت بایدن در اوایل سال میلادی جاری با استناد به یک بررسی که مدعی شده بود گاز طبیعی برای جو زمین، بدتر از زغال‌سنگ است، توقف صدور مجوز برای پروژه‌های جدید ال‌ان‌جی را تصویب کرد و این در حالی است که عده‌ای از این بررسی به دلیل نقص‌های متعدد انتقاد کرده‌اند، اما برای دولت فدرال آمریکا کافی بود و عرضه آتی گاز به بازارهای را محدود ساخت.

با وجود تقاضای قوی برای ال‌ان‌جی، اتحادیه اروپا به خود کمکی نکرده است و این بلوک، به تازگی مقررات جدیدی به نام «مقررات متان» را تصویب کرده است که هدف آن، تضمین واردات ال‌ان‌جی با آلایندگی اندک به اتحادیه اروپا است. البته چنین تمهیدی، ساخت تاسیسات تولید را برای تامین‌کنندگان گاز مایع، گران‌تر کرده و به هزینه نهایی سوخت اضافه می‌کند. از سوی دیگر، این مقررات احتمالا عرضه ال‌ان‌جی تایید نشده را برای خریداران ضعیف‌تر آزاد می‌کند و فشار تقاضا بر تامین کنندگان را کاهش می‌دهد.

کیسوکه ساداموری، مدیر بازارهای انرژی آژانس بین‌المللی انرژی نیز با انتشار بیانیه‌ای درباره روند عرضه و تقاضا اعلام کرده است که رشد تقاضای جهانی برای گاز که در سال جاری و سال آینده شاهد آن هستیم، نشان‌دهنده بهبود تدریجی بحران جهانی انرژی است که به شدت بازارها را تحت تاثیر قرار داد. اما تعادل بین روند عرضه و تقاضا شکننده است و ریسک‌های آشکار نوسانات آتی وجود دارد و با توجه به اعتقاد راسخ آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر اینکه تقاضا برای هیدروکربن‌ها توسط منابع انرژی جایگزین مانند باد و خورشید کاهش می‌یابد، این یک ملاحظه جالب است.

بر اساس همین باور بود که آژانس بارها اوج تقاضا برای نفت را در حدود چهار سال آینده و اوج تقاضا برای گاز را دو سال آینده پیش بینی کرد و در حال حاضر این موضوع به نظر می‌رسد که تقاضا برای گاز و پیامدهای مربوطه همچنان با رشد اقتصادی یا عدم وجود رشد اقتصادی، بسیار مرتبط است.

طبق گزارش اویل پرایس، اروپا برای رسیدن به رشد، به تقلا افتاده و دسترسی به گاز مقرون به صرفه، برای نتیجه موفق این تلاش، کلیدی است.

سازمان‌های بین‌المللی مختلفی که نگران آب و هوای زمین هستند، از کشورهای آسیایی با نیازهای رو به رشد انرژی می‌خواهند که از گاز، بیشتر از زغال‌سنگ استفاده کنند. برای چنین سوئیچی، گاز باید ارزان باشد که به این زودی ارزان نخواهد شد و این هم یک مانع دیگر در مسیر گذار به سوی انرژی پاک است.