سامانه ارز تجاری چطور فعالیت می‌کند؟
سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران به تشریح مکانیزم معاملات سامانه ارز تجاری و گروه‌های مشمول معاملات در این سامانه پرداخت.
اصغر بالسینی، سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران در گفتگویی به تشریح جزئیات جدید سامانه ارز تجاری پرداخت و گفت: سامانه ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران سیستمی است که تسویه معاملاتی در آن صورت می‌گیرد و تمامی فرآیند‌ها اعم از معامله، جورسازی و مچینگ و پس از معامله را در خود دیده و همزمان مجموعه‌ای از ارتباطات را با سایر سامانه‌ها طراحی کرده است.
وی پیرامون نحوه فعالیت سامانه ارز تجاری اظهار کرد: براین اساس در گام نخست صادر کننده که دارای ارز است سفارش فروش خود را به بانک عامل ارائه می‌کند و بانک وجود این میزان ارز را تایید می‌کند؛ بنابراین اگر صادر کننده‌ای کالایی را صادر کرد، سامانه نسبت به وجود این میزان ارز حاصل از صادرات اطمینان حاصل می‌کند و در مقابل وارد کننده پس از ثبت سفارش و اخذ تخصیص معتبر، معادل ریالی را از طریق بانک عامل به حساب معاملاتی مرکز مبادله واریز می‌کند و در نهایت با توجه به این موضوع، ریسک طرفین معامله در این بازار عملا حذف شده و به صفر رسیده است.
بالسینی تصریح کرد: در رابطه با مکانیزم کلی معاملات، ذکر این نکته مهم است که صادر کننده حداقل قیمت مورد نظر خود و وارد کننده حداکثر قیمت را اعلام می‌کند.
وی ادامه داد: در حقیقت فروشنده اعلام می‌کند که از یک نرخ مشخص، ارز خود را ارزان‌تر نمی‌فروشد و خریدار نیز از قیمت اعلامی بالاتر، ارز مورد نیاز خود را خریداری نمی‌کند و با توجه به این موضوع، خرید و فروش‌هایی (عرضه و تقاضاهایی) که باهم فصل مشترک نزدیک‌تری دارند، منطبق می‌شوند و عملا «تطبیق سفارش‌ها» در جلسه معاملاتی رخ می‌دهد و متعاقب آن، تسویه پایاپای به ثمر می‌نشیند.
سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران ادامه داد: بدین ترتیب معادل ریالی ارز خریداری شده به حساب صادر کننده واریز و ارز خریداری شده در حساب عامل وارد کننده قرار می‌گیرد و بدیهی است که یک قیمت پایانی برای روز معاملاتی وجود دارد که میانگین وزنی تمام معاملات روز است و این قیمت، مبنای نرخ ابتدایی و آغازین برای معاملات فردا (نرخ فردایی) یا روز معاملاتی بعدی خواهد بود.
وی اظهار کرد: این معاملات قبلا به عنوان ارز اشخاص و توافقی شناخته شده است. در این سامانه دو دسته افراد قرار دارند. عرضه کنندگان ارز و خریداران ارز.
سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران با بیان اینکه فروشندگان یا عرضه کنندگان ارز کسانی هستند که قبلا رفع تعهد صادراتی خود را با واگذاری کوتاژ صادراتی خود انجام می‌دادند؛ اما در نقطه مقابل، خریداران یا متقاضیان ارز کسانی هستند که در فیش تخصیص ارز آنها محل تامین ارز، مرکز مبادله ارز و طلای ایران قید شده است، با اشاره به فرآیند جدیدی که در این سامانه در نظر گرفته شده است اظهار کرد: نکته مهم در این رابطه این است که صادر کننده و واردکننده، بصورت شخص در این سامانه حضور ندارند، بلکه طی عقد قرارداد عاملیت با بانک عامل یا کارگزار (که به انتخاب خودشان صورت می‌گیرد)، این بانک‌ها به نمایندگی از صادرکننده و واردکننده کار خرید و فروش ارز را انجام می‌دهند.
وی گفت: مطابق مکانیزم این سامانه، خریدار باید از قبل، معادل ریالی ارز را تامین کرده باشد. در نقطه مقابل نیز، صادرکننده یا عرضه کننده ارز اذعان کرده که در مقصد صادراتی خود، ارز اعلام شده را در اختیار دارد. متعاقب آن، بانک عامل اطمینان حاصل می‌کند که ارز ادعایی صادرکننده در دسترس است. بدین ترتیب نقش بانک‌ها در دو طرف معامله پررنگ بوده و این مساله به اطمینان بیش‌تر از تعهدات طرفین منتهی می‌شود.
بالسینی همچنین ضمن اشاره به گروه‌هایی که تحت شمول این بخش نامه جدید هستند، گفت: از سوم دی ماه سال جاری به بعد «الزاما» صادرکنندگانی مانند روانکاران، لبنیات و شیر خشک، کربن و دوده، خشکبار، آبزیان، گیاهان دارویی (به انضمام زعفران) تره‌بار، کلینکر سیمان و کشتیرانی، ملزم به عرضه ارز در این سامانه هستند و متقاضیان ارز هم شامل واردکنندگانی مثل موبایل، لپ تاپ، تبلت، ماشین آلات صنعتی، موز و ادویه، می‌شوند.