با اخبار معامله کنید تا ضرر کنید!
محمدجواد نظری - احتمالا تا به حال با این اتفاق مواجه شده‌اید که با منتشر شدن خبر مثبت حول یک نماد، صف خرید تشکیل شده و رفته‌رفته این صف شلوغ‌تر و سنگین‌تر می‌شود. در این یادداشت قصد داریم رفتار سرمایه‌گذاران خرد را در مواجهه با نمادهایی که در کانون توجهات قرار می‌گیرند بررسی کنیم. با هم ببینیم که علم اقتصاد و مالی رفتاری در این باره چه می‌گوید. وقتی قصد گرفتن تصمیم و انتخاب از بین گزینه‌های متعدد را داریم، ابتدا از بین گزینه‌های موجود، چند مورد را برای بررسی در نظر می‌گیریم و سپس تصمیم می‌گیریم کدام یک از آن گزینه‌ها را انتخاب کنیم.
بنابراین وقتی قرار است این انتخاب بین چندصد نماد و در نظر گرفتن پارامترهای متعدد باشد، «توجه» برای سرمایه‌گذار خرد به منبعی کمیاب تبدیل می‌شود. ولی برای سرمایه‌گذار نهادی، این محدودیت برقرار نیست؛ زیرا سرمایه‌گذار خرد فرصت و سرمایه کافی برای بررسی همه سهم‌ها را ندارد، در صورتی که سرمایه‌گذار نهادی به دلیل در دست داشتن منابع مادی و انسانی می‌تواند همه گزینه‌ها را بررسی کند. از این‌رو وقتی گزینه‌های زیادی وجود دارد، گزینه‌هایی توجه سرمایه‌گذار خرد را به خود جلب می‌کنند که بیشتر در کانون توجه عموم قرار دارند.
مواردی همچون در اخبار و رسانه‌ها ظاهر شدن نام یک سهم، حجم و بازدهی غیرنرمال در یک روز معاملاتی از عواملی هستند که باعث می‌شوند یک نماد در کانون توجهات قرار بگیرد. بنابراین نمادهای در کانون توجه احتمال بیشتری برای انتخاب شدن توسط سرمایه‌گذار خرد دارند، در حالی که گزینه‌هایی که جلب توجه نمی‌کنند (و می‌توانند عملکرد و بازدهی بهتری داشته باشند) اغلب نادیده گرفته می‌شوند. در این صورت، «توجه» ممکن است به انتخاب‌های غیربهینه منجر شود.
تحقیقات نیز این موضوع را ثابت می‌کند. به‌طور مثال، تحقیقات اودین از دانشگاه برکلی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران با محدود کردن جست‌وجوی خود به سهامی که اخیرا توجه آنها را جلب کرده است، مشکل انتخاب از میان هزاران خرید احتمالی سهام را مدیریت می‌کنند؛ در حالی که در تئوری علم مالی، سرمایه‌گذاران هنگام فروش با مشکل جست‌وجوی مشابهی مواجه می‌شوند که هنگام خرید با آن مواجه هستند. به عبارت دیگر مساله فروختن، به همان اندازه خرید برای سرمایه‌گذار خرد سخت و پیچیده است. البته دو نکته این موضوع را کمرنگ می‌کند. اولا، اکثر سرمایه‌گذاران خرد تعداد سهام نسبتا کمی را در پرتفوی خود دارند. طبیعتا انتخاب یک یا چند نماد برای فروش از بین ۱۰نماد راحت‌تر از انتخاب چند نماد بین چندصد نماد برای خرید است. ثانیا، بیشتر سرمایه‌گذاران خرد فقط سهامی را می‌فروشند که در پرتفولیوی خود آن را دارند و در موقعیت فروش تعهدی (Short Position) وارد نمی‌شوند.
همچنین محققان نشان می‌دهند که اتفاقات و اخبار خارج از بازار، غیر از اخبار مربوط به بازار سهام، بر بازدهی بازار تاثیر می‌گذارند. در مطالعه‌ای که توسط الکس ادمانز از مدرسه کسب‌وکار لندن انجام شده، نشان داده می‌شود که شاد یا غمگین بودن موسیقی‌هایی که توسط عموم جامعه در یک هفته در پلتفرم‌های پخش موسیقی آنلاین شنیده می‌شود تاثیر مستقیم بر بازدهی سهام در همان هفته دارد. به عبارت دیگر، گوش کردن به موسیقی شاد توسط عموم جامعه تاثیر مثبتی بر بازدهی شاخص سهام می‌گذارد و بالعکس، گوش کردن به موسیقی غمگین توسط عموم جامعه تاثیر منفی بر بازدهی شاخص، به صورت علی و معلولی و نه فقط همبستگی، می‌گذارد.
در مطالعه دیگری که توسط این پژوهشگر انجام شده، او نشان می‌دهد که حذف شدن تیم ملی فوتبال یک کشور از جام‌جهانی به کاهش ۰٫۳۸درصدی شاخص سهام آن کشور در روز بعد منجر می‌شود. همه این موارد تایید می‌کنند که اخبار، یکی از عوامل قابل‌توجه در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران خرد است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری تحت‌تاثیر اخبار به زیان سرمایه‌گذاران خرد منجر می‌شود. بنابراین دفعه بعد که با اسم نمادی در رسانه‌ها مواجه شدید، قبل از اقدام به خرید، قدری درنگ کرده و این موضوع را به یاد آورید که معامله تحت‌تاثیر اخبار در اکثر موارد سبب زیان شما می‌شود.