نقش اشتغال در کاهش فقر چقدر است؟

اگر بخواهیم به اهمیت اشتغال در کاهش فقر بپردازیم باید اینطور بگوییم که خانواری که دارای سرپرست شاغل است، در صورتی که دچار سایر علل فقر نباشد، سزاوار سطح قابل قبولی از رفاه است.

براین اساس در ابتدای دهه ۹۰ اشتغال سرپرست خانوار توضیح ‌دهنده خوبی برای تفاوت میان خانوارهای فقیر و غیر فقیر بود اما با آغاز شرایط نامطلوب اقتصادی در نیمه دوم دهه ۹۰ که سبب جهش فقر از سال ۱۳۹۷ به بعد شد(خروج آمریکا از برجام و شیوع کرونا)، اشتغال سرپرست خانوار برای تفکیک بین خانوار فقیر و غیرفقیر کم ‌اهمیت تر شده تا اینکه در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ تقریباً برابر است.

اما از جمله دلایل اصلی کاهش اهمیت اشتغال برای توضیح دهندگی فقر، این است که در دهه ۹۰ عمده مشاغل ایجاد شده، خوداشتغالی با ماهیت کارکن مستقل بوده است که عموماً مشاغلی کم کیفیت و با درآمد ناپایدار را شامل می‌شود.

با توجه به این موضوع سطح درآمدی پایین سبب می‌شود که خانوارها حتی در صورت داشتن سرپرست شاغل نتوانند هزینه‌ها حداقلی زندگی را تأمین کنند در نتیجه فقیر به حساب می‌آیند.

از این رو با کاهش اهمیت اشتغال در توضیح دهندگی میزان خروج خانوار از فقر، برخی از خانوارهای فقیر حتی در صورت داشتن سرپرست شاغل و درآمد حاصل از شغل نمی توانند خود را از ورطه فقر نجات دهند که اصطلاحاً سبب شکل ‌گیری جمعیتی از شاغلین موسوم به شاغلین فقیر در کشور شده است.