شاخصی برای قضاوت قیمت اینترنت ایران
استفاده از فیلترشکنها و هزینههای اتصال نیز یکی دیگر از مواردی است که خاص کشور ایران است. نکته مهم آنکه تمامی موارد فوق خارج از عهده و تنظیمگری اپراتورهای موبایل هستند.
بسیاری از بررسیهای قیمت اینترنت بر مبنای بررسی صرف آمارها و قیاس آن با کشورهای مختلف است. اما شاید اتکای آماری (قیاس درآمد و هزینه) ما را به پاسخ و قضاوت درست نرساند.
برای مثال هند و اسراییل در زمره ارزانترینهای قیمت اینترنت شناخته میشوند. اگرچه هر دو مورد در هزینه اینترنت جزو ارزانترینها هستند اما به طور مشخص از نظر میزان درآمد عمومی، وسعت و جمعیت، تفاوت زیادی میان این دو دیده میشود.
حال پرسش اینجاست که چطور این تناقض قابل ملاحظه در شاخص درآمد، وسعت و جمعیت نتیجه متفاوتی در نرخ تمام شده اینترنت آنها نداشته و هر دو در زمره ارزانترینها هستند!؟
اینجا پای مسایل دیگری به میان میآید که قاعدتا نگاه گذری به آمارها نمیتواند پاسخگوی ما باشد.
از تعداد کاربران گرفته تا وسعت کشورها، سیاستگذاری دولتها، میزان سوبسیدهای دولتی (مبتنی بر اهداف و سیاست کشورها) و غیره از جمله عوامل تعیینکننده نرخ تمام شده هر گیگابایت اینترنت در هر کشور است که نشان میدهد با قیاس خشک آماری نمیتوان نتیجهگیری درستی داشت و عوامل زیادی اعم از تسهیلات گرفته تا تورم بر نرخ نهایی تاثیرگذار است.
در ایران ما با افزایش مستمر نرخ دلار و تورم و تمامی خدمات و کالاها و دستمزدها در ۶ سال اخیر مواجه بودهایم.
نکته دیگری که شاید از نگاه آمارها و برخی رسانهها مغفول باشد این است که تامینکننده انحصاری اینترنت کشور شرکت ارتباطات زیرساخت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است و قاعدتا نرخ تمام شده و تعرفههای اعلامی از سوی این شرکت دولتی نیز بر نرخ نهایی اینترنت مصرفی کاربران موثر است.
استفاده از فیلترشکنها و هزینههای اتصال نیز یکی دیگر از مواردی است که خاص کشور ایران است.
بر اساس آمارها، ۴۵ درصد از درآمد ایرانسل و ۴۳ درصد از درآمدهای همراه اول به دولت تعلق میگیرد. (توجه داشته باشید که تقریبا نیمی از درآمد و نه سود اپراتورها به دولت میرسد و در این مورد هم اپراتورها نقشی ندارند.)
به جز موضوع تفاوت نرخ ارز و ریال و وابستگی حجم بالایی از تجهیزات زیرساخت اینترنت به شرکتهای خارجی و خریدهای ارزی، کشور ما با مساله تحریمهای فناورانه نیز مواجه است که این مساله نیز نرخ تمام شده توسعه زیرساختهای کشور را تشدید میکند.
مخلص کلام اینکه با در نظر گرفتن تمامی آنچه ذکر شد و نه صرفا مشاهده جداول آماری و فاقد تحلیلهایی که ذکر شد، بهتر میتوان به این جمعبندی رسید که در مجموع قیمت فعلی و تمام شده اینترنت در ایران ارزان است یا گران؟