هزینه تولید در بخش معدن تا پنج برابر بیشتر از کشورهای همسایه

طی سالهای اخیر بخش معدن و صنایع معدنی با چالش‌های گوناگونی مواجه شده است، اما از جمله مشکلاتی که این بخش اقتصادی چند سالی است با آن دست به گریبان است، بالارفتن هزینه‌های تولید برای بخش معدن و صنایع معدنی است.

کارآفرینان و فعالان بخش معدن معتقدند از یک سو به خاطر مساله تحریم، ورود ماشین آلات به سختی و کندی انجام می‌شود. این درحالی است که برای ورود ماشین آلات سنگین باید هزینه‌ای چندین برابر بیشتر از قیمت واقعی پرداخت شود که این مساله فعالان بخش معدن را با چالش، کمبود نقدینگی و افزایش هزینه تولید مواجه کرده است.

درنتیجه با بالا رفتن هزینه‌های جانبی تولید و استخراج در بخش معدن و صنایع معدنی رغبت سرمایه گذاری در این بخش اقتصادی کاهش می‌یابد. چرا که سرمایه گذاران به درستی درک کرده‌اند از یک سو سنگ اندازی در این بخش زیاد است و از سوی دیگر با وجود مشکلات مالی فراوان و کمبود تجهیزات مورد نیاز، افزایش حقوق دولتی هم هر ساله وجود دارد که مانع سود دهی بخش معدن می‌شود. حل چنین مشکلاتی بر عهده دولت و مسوولان مربوطه است که با راهکارهای مختلف انگیزه سرمایه گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی را افزایش دهند.

در این رابطه تحلیل بازار با سیامک حاج سید جوادی، کارشناس بخش معدن گفت و گویی انجام داده است که در پی می‌آید.

عمده‌ترین چالشی که در بخش معدن و صنایع معدنی وجود دارد، مساله ماشین آلات معدنی است. برای تهیه ماشین آلات سنگین پولی که باید پرداخت کنیم، سه برابر ارزشی است که در بازارهای واقعی وجود دارد

*عمده‌ترین چالشی که در بخش سرمایه گذاری دربخش معدن و صنایع معدنی وجود دارد چیست؟ لطفا در این رابطه توضیح بدهید؟

عمده‌ترین چالشی که در بخش معدن و صنایع معدنی وجود دارد، مساله ماشین آلات معدنی است. برای تهیه ماشین آلات سنگین پولی که باید پرداخت کنیم، سه برابر ارزشی است که در بازارهای واقعی وجود دارد. مثلا اگر قرار باشد یک دستگاه را در بازارهایی مثل ترکیه و دبی صدهزار دلار خریداری کنیم، همین ماشین آلات در ایران به قیمت ۳۰۰ هزار دلار به دستمان می‌رسد که این مساله به تنهایی خودش معضل بزرگی برای صنف معدن و صنایع معدنی است.

*در واقع با گران خریدن ماشین آلات سود سرمایه گذران بخش معدنی کاهش می‌یابد؟

بله دقیقا همین طور است. یعنی، سه برابر بودن قیمت سرمایه گذاری در بخش ماشین آلات، در واقع نقطهٔ سربه سری را بالا می‌برد. یعنی سود تولید کننده و فعالان این بخش بسیار کاهش می‌یابد، یعنی باید سرمایه خیلی بیشتری را صرف کنند تا بتوانند ماشین آلات سنگین را وارد کشور کنند. این درحالی است که در کشورهای همسایه چنین شرایطی وجود ندارد.

هرچه تجهیزات مورد نیاز در بخش معادن و صنایع معدنی با قیمت بیشتری به دست تولید کننده برسد به همان نسبت سود او کاهش یافته و از سوی دیگر انگیزه‌های سرمایه گذاری نیز از بین می‌رود.

تمامی ماشین آلات و اقلام مصرفی تولید در بخش معدن و صنایع معدنی، هزینه‌هایش در ایران سه تا پنج برابر بیشتر از سایر کشورها است که این افزایش قیمت‌ها بسیار چشم گیر بوده و برای فعالان این حوزه مشکلات مالی فراوانی ایجاد می‌کند

* آیا در بخش تامین لوازم یدکی ماشین آلات هم با مشکل و چالش خاصی روبه رو می‌شوید؟

قیمت لوازم یدکی و اقلام مصرفی تولید هم به نسبت افزایش قیمت ماشین آلات بالا می‌رود. مثل لاستیک‌ها، زنجیرها، بیل مکانیکی، که هزینه این‌ها گاهی تا چهار یا پنج برابر قیمت بازارهای کشورهای همسایه می‌شود. درنتیجه تمامی ماشین آلات و اقلام مصرفی تولید در بخش معدن و صنایع معدنی، هزینه‌هایش در ایران سه تا پنج برابر بیشتر از سایر کشورها است که این افزایش قیمت‌ها بسیار چشم گیر بوده و برای فعالان این حوزه مشکلات مالی فراوانی ایجاد می‌کند.

از سوی دیگر وقتی افراد در بخش معدن سرمایه گذاری می‌کنند، باید حقوق دولتی و تمام چیزهایی که به معادن مربوط می‌شود را برای هر تن تولید پرداخت کنند. گاهی اوقات حقوق دولتی حتی تا ده درصد هم افزایش می‌یابد که این موضوع هم فشار مالی مضاعفی را برای کارآفرینان بخش معدن ایجاد می‌کند.

بنابراین فعالان بخش معدن از یک سو با چالش بزرگ تهیه ماشین آلات به روز دنیا مواجه هستند که مجبورند برای پیشرفت کارهایشان با چندین برابر قیمت بیشتر، ماشین وارد کنند. از سوی دیگر هم هر ساله با افزایش حقوق‌های دولتی مواجه هستند که این دو مورد کار را در بخش معدن و صنایع معدنی بسیار سخت کرده است. تامین لوازم یدکی ماشین آلات هم به تنهایی خودش پروسه‌های طولانی و هزینه آفرین است که فعالان این بخش چاره‌ای جز تحمل این فشارها ندارند.

دولت به میزان بسیار کم سوخت در اختیار تولید کنندگان قرار می‌دهد. بنابراین فعالان این بخش مجبور هستند به جز سهمیه دولتی به طرق دیگر هم سوخت تامین کنند که این مساله هم کار بسیار سخت و وقت گیری است و هم این که به نوعی قاچاق به حساب می‌آید

* آیا در بخش سوخت ماشین آلات معدنی هم با مشکل تامین سوخت مواجه هستید؟

بله متاسفانه مساله سوخت ماشین آلات سنگین از دیگر چالش‌هایی است که بخش معادن و صنایع معدنی کشور بسیار با آن مواجه هستند. زیرا دولت به میزان بسیار کم سوخت در اختیار تولید کنندگان قرار می‌دهد. بنابراین فعالان این بخش مجبور هستند به جز سهمیه دولتی به طرق دیگر هم سوخت تامین کنند که این مساله هم کار بسیار سخت و وقت گیری است و هم این که به نوعی قاچاق به حساب می‌آید.

درحالی که دولت باید به اندازه کافی سوخت در اختیار تولید کنندگان قرار دهد تا بخش تولید فعالیتش را بیشتر کرده و دچار رکود نشود. زیرا اگر سوخت ماشین آلات تامین نشود، یا کار می‌خوابد یا این که باید از راه‌های غیرقانونی سوخت تامین شود، که هر دوی این‌ها روش‌های غیرمعقولانه است، ولی تولیدکنندگان برای ادامه کار چاره‌ای جز این ندارند.

تمامی این مشکلات باعث می‌شود سرمایه گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی با مشکلات زیادی روبه رو شده و رغبت کمتری برای ورود به این بخش وجود داشته باشد. زیرا سرمایه گذار به این فکر می‌کند که با آغاز فعالیت‌های معدنی باید با مشکلات زیادی روبه رو شود و برای تامین نیازهای مهم و اساسی دغدغه‌های زیادی را پشت سر بگذارد.